Opkweken, selecteren en klaar maken voor de keuring
Omdat het bij veredelen vrijwel altijd
gaat om grote aantallen zaailingen, is er vaak een
ruimteprobleem. Om snel te kunnen selecteren moeten
er liefst in het eerste jaar al bloemen te zien zijn.
Aan beide punten wordt redelijk voldaan als we de zaailingen het eerste
jaar opkweken in niet al te grote potten. Ik gebruik bij de laatste keer
verpotten het eerste jaar zwarte plastic potjes van 9 bij
9 cm. Deze kunnen in een bed vlak tegen elkaar aan geschoven worden,
waardoor het ruimtebeslag minimaal is. Doordat het potvolume beperkt is zal er
minder uitbundige groei komen en dus eerdere bloei.
Opkweken
|
Zodra de zaailingen in de stektableau's of stekbakken het stekmedium
hebben doorwortelt worden ze verpot naar de 9 bij 9 cm
pot. Ze worden opgebonden aan een tonkin stok. Alle zijtakken worden
verwijderd. Aan de potgrond wordt wat gedroogde koemestkorrels of Culterra
toegevoegd. Bij de eerste gietbeurt wordt wat vloeibare mest 10-52-10 (N-P-K)
gegeven. |
|
Dit opbinden en weghalen van zijtakken
blijft doorgaan totdat bloemknoppen zichtbaar zijn, inclusief het schoon
houden van de planten en de aarde in de pot. Omdat veel planten dicht tegen
elkaar staan is dit weghalen van de zijtakken nodig. Hierdoor komt er wat
ruimte tussen de planten (die dus één hoofdstengel hebben), waardoor de
wind er tussen door kan waaien (minder last van botrytis), regenwater de
aarde bereikt en er meer licht in het gewas komt. |
|
Regelmatig preventief spuiten tegen
botrytis, wantsen, witte vlieg, bladluizen, cicaden en roest. |
|
Regelmatig bemesten met 20-20-20 (N-P-K). |
|
Van zaailingen, die wat moeilijk groeien of waar men veel van verwacht
kunnen wat afgesnoeide zijtakjes gebruikt worden om stek
van op te zetten. |
|
Bij elke zaailing zit een etiket
waarop de kruising staat. Echter, dit is gelijk voor alle zaailingen uit de
kruising. Voordat de selectie plaats vindt moet elke zaailing uit een
kruising individueel genummerd worden. Dat kan ver voor de selectie gebeuren
(alle zaailingen nummeren) of tijdens de
selectie (alleen die zaailingen nummeren die geselecteerd worden). Het
nummer moet uniek zijn over de jaren heen en liefst ook nog over veredelaars
heen (indien er soms materiaal wordt uitgewisseld). Ikzelf gebruik de
volgende nummering:
|
B
kwekersletter binnen de veredelinggroep van de NKF |
|
xx
jaartal, bijvoorbeeld 98 (1998) of 03 (2003) |
|
-
verbindingsstreepje tussen jaartal en relatief nummer |
|
xxx
relatief nummer binnen het jaartal, beginnend bij 1 en oplopend met een
interval van 1. |
|
|
Leg de uitgegeven nummers ook vast
in Uw administratieve systeem |
Hier is Wilma bezig met het opbinden en
schoonmaken van de zaailingen in de 9 bij 9 cm potjes.
Links achter haar op de grond staan nog
meer bakken met zaailingen.
Selectie
|
Dit is het moeilijkste deel van het
veredelen. Als je hier niet rigoureus genoeg bent, dan kom je binnen een
paar jaar om in de zaailingen. Bovendien zit je een volgend jaar met veel
overjarige, in eerste instantie geselecteerde zaailingen, die omdat ze in
een grotere pot staan veel ruimte kosten. Vaak zijn ze ook al gestekt zodat
er per zaailing meerdere planten van zijn. Het is bijzonder sneu om na al
deze moeite ze weg te moeten doen omdat achteraf blijkt dat de selectie toch
niet terecht is geweest. Kritisch zijn dus !!! |
|
Selecteren voor diverse doeleinden
|
niet
selecteren (meteen vernietigen!) |
|
als tussenproduct
om mee door te kruisen, |
|
als voorlopige
nieuwigheid die het jaar erop nog definitief geselecteerd moet
worden op basis van groei en bloeieigenschappen |
|
definitieve selectie als te
keuren nieuwigheid |
|
|
Zet een zaailing zodra deze
geselecteerd is enige tijd apart, voordat de selectie definitief wordt. Kijk
er regelmatig naar. Wedden dat er dan nog de nodige afvallen! |
|
Pot de geselecteerde zaailing na
enige weken op in een pot van circa 20 cm
doorsnede. Stek nog aanwezige zijtakken of neem
de top als stek. Dit geeft tevens de kans in hetzelfde seizoen de groeiwijze
nog te beoordelen (struik, halfhanger of hanger) en geeft informatie over
het al dan niet gemakkelijk stekken. Tevens is het het spreiden van risico
tijdens de overwintering (mocht de oude plant wegvallen dan zijn er nog
stekken van). |
|
Vergelijk geselecteerde zaailingen
met zaailingen die al uit de betreffende kruising verkregen zijn. Zoek aan
het eind van het seizoen de beste uit vergelijkbare
geselecteerde zaailingen. Een reden om hiervan af te wijken kan zijn
dat er uit de reeks ook vruchtbare zaailingen nodig zijn om in de
kruisingslijn verder te komen. In dat geval moeten zoveel mogelijk
zaailingen aangehouden worden om deze eerst op
fertiliteit te testen, alvorens materiaal wordt vernietigd. |
|
Nodig eens collega-veredelaars
en kennissen uit om hun oordeel over de geselecteerde planten te
geven. Vaak kijken deze met een heel andere blik naar het materiaal. |
|
Zaailingen die het eerste jaar niet
in bloei komen krijgen het daaropvolgende jaar nog een
kans. Afhankelijk van hun afstamming en ontwikkeling worden ze
overwinterd (kuil of kas). |
|
Zaailingen waarvan op grond van hun
afstamming verwacht wordt dat ze winterbloeiers
zijn worden allen opgepot in potten met een diameter van circa 15 cm en
ongesnoeid in de kas gezet. De meeste ervan zullen in het voorjaar gaan
bloeien, of als ze zoals bijvoorbeeld bij F. excortica pas op kaal overjarig
hout bloeien het jaar daarop. |
|
Zaailingen die overwinterd hebben
zonder dat ze in bloei zijn geweest worden in 15 tot 20 cm diameter potten
opgepot en krijgen het tweede jaar de kans hun
kunnen te tonen. Bloeien ze dan nog niet dan worden ze in principe
vernietigd. |
|
Als de geselecteerde zaailingen niet
getopt zijn en in de kas overwinterd dan kunnen ze het volgend jaar als
stammetje (in een rij) aangeplant worden om de mogelijkheden van de
nieuwigheid tot in detail te bekijken. Dit laatste geldt overigens voor alle
geselecteerde zaailingen. Wees niet te snel tevreden; er vallen bij selectie
in het tweede jaar altijd nog een aantal planten door de mand. |
Een aantal opgepotte zaailingen in de
kas, waarvan vermoed wordt dat het winterbloeiers
zijn.
Klaar maken voor de keuring
Zodra besloten is een plant voor de keuring aan te bieden, worden er
hetzij in het voorafgaande jaar, hetzij in het voorjaar stekken van gemaakt. Bij
de VKC keuring zijn 5 ongetopte stekken nodig,
eventueel aangevuld met een meerjarige plant. Bij de Belgische
keuring zijn 3 planten nodig. Dit mogen ook overjarige getopte planten
zijn. De keuringen zijn in de maanden juli, augustus en september.
|
Pot de stekken in het voorjaar op in
circa 18 cm doorsnee zwarte plastic potten. |
|
Breng in het voorjaar de wortelontwikkeling
goed op gang met 10-52-10 (N-P-K) wateroplosbare meststof. Geef ook een
voorraadbemesting met koemestkorrels of Culterra. |
|
Zorg er voor dat de plant niet
te vroeg in bloei komt (op tijd toppen toppen voor de Belgische
keuring, of de knoppen in aanleg verwijderen voor de Nederlandse/Belgische
keuring). |
|
Geef de planten zo mogelijk het beste
plaatsje in de tuin (alleen ochtendzon is prima). |
|
Mest tijdens
het groeiseizoen in het begin met koemestkorrels (meer stikstof dan
fosfaat) en later met 20-20-20 (N-P-K). |
|
Bestrijdt
eventuele ziekten preventief. Een plotselinge aantasting met luizen,
spint, wantsen of cicade kan je een jaar vertraging opleveren. Roest is
natuurlijk helemaal uit den boze. |
|
Bindt
regelmatig de plant op en zorg voor een goed model. Dat is op het
laatste moment niet goed meer te corrigeren. |
|
Ga vanaf 2 tot
3 weken voor de keuring (als de planten reeds in knop staan) om de
andere dag over de planten gieten met een laag geconcentreerde opolossing
van 10-52-10 (N-P-K). |
|
Maak de keuringspapieren
in orde (inclusief bedenken van een naam) en meldt de plant aan voor de
keuring. |
|
De dag voor de keuring worden de
planten 'opgepoetst'. De pot wordt schoongemaakt, een dun laagje
verse aarde gegeven, bessen en oude bloemen weggehaald, uit de plant
stekende tonkinstokken bijgeknipt. Maak etiketten klaar met de naam van de
plant, zodat ze er -indien deze wordt goedgekeurd- direct bijgestoken kunnen
worden. |
|
En dan kan er bij het vervoer
naar de keuring nog het een en ander misgaan. Plaats de planten voorzichtig
in de auto (pas op voor afbreken van toppen, stut de planten zodat ze
tijdens het rijden niet gaan schuiven). |
|
Zorg dat er planten van de
goedgekeurde nieuwigheid verspreid worden onder
kwekers. Zorg voor de A.F.S.-registratie. |
|
Geniet na het goedkeuren van Uw
lievelingen van het resultaat : ga maar wat feestvieren! |
|